هیدروسل یا آب آوردن بیضه؛ علائم ، علل و درمان

با توجه به اینکه دستگاه تناسلی بخاطر فرآیند باروری یکی از حساس ترین بخش های بدن می باشد. این قسمت حساس بدن گاهی دچار بیماری ها یا اختلالاتی میشه که نیاز به توجه و درمان داره. به عنوان مثال بیضه ها که به عنوان محل ذخیره اسپرم در بدن شناخته میشن، به خاطر حفظ دمای مناسب برای سلامت اسپرم، برخلاف تخمدان ها ، در خارجی‌ ترین قسمت بدن آقایون قرار دارد. هیدروسل یکی از اختلالاتی هست که در بیضه ایجاد میشه و ممکنه شما رو نگران کنه.
در ادامه به بررسی علل ایجاد و راهکارهای رفع هیدروسل می پردازیم.

هیدروسل چیست؟

کیسه بیضه یک پوشش پوستی است که بیضه‌ها را در خود نگه می‌دارد. به طور طبیعی اطراف بیضه بدون اینکه فرد احساس کند، میزان کمی مایع لغزنده جهت حرکت آزادانه بیضه، درون آن تولید می‌شود و مقدار اضافی این مایع توسط سیاهرگ‌های کیسه بیضه تخلیه می‌گردد. در برخی موارد، تعادل بین مایع تولیدشده و تخلیه‌شده در کیسه بیضه تغییر می‌کند و این امر سبب تجمع مایعات در کیسه و تورم بیضه می‌شود که این عارضه، هیدروسل بیضه (hydrocele) یا «آب آوردن بیضه» نام دارد.
اغلب هیدروسل در یک طرف کیسه بیضه ایجاد می‌شود؛ اما گاهی اوقات هر دو بیضه را درگیر می‌ کند.

علت هیدروسل

1- مادرزادی

در اواخر بارداری، بیضه‌ها از داخل شکم نوزاد به قسمت پایین وبیرون از شکم نزول کرده و در داخل کیسه بیضه قرار می‌گیرند که در این موقعیت اطراف بیضه هارا آب فراگرفته. این آب باید به مرور جذب و کیسه بیضه جمع بشه ولی تحت شرایطی ممکنه این اتفاق نیفته؛ مثلاً اگه نوزاد نارس به دنیا بیاد، این مایع هنوز جذب نشده و هیدروسل در بیضه نوزاد مشاهده می شود.

2- التهاب بیضه

در کیسه بیضه همیشه مقداری مایع ترشح می‌ شود. گاهی به علت عفونت میزان ترشح این مایع از میزان جذب بیشتر شده، در نتیجه مایع بیشتری در اطراف بیضه جمع می‌شود، کیسه بیضه بزرگ‌ تر شده و هیدروسل به وجود می آید.

3- ضربه به بیضه

گاهی ضرباتی که خواسته یا ناخواسته به بیضه وارد می‌شه، باعث التهاب شده، آب میان بافتی در اون ناحیه بیشتر می‌شه و هیدروسل ایجاد می شه. اگه با فاصله کوتاهی از ضربه خوردن بیضه ، شاهد بزرگ شدن اون و تجمع مایع در این ناحیه بودید، می‌تونید مطمئن باشید که دلایل زمینه‌ای یا عفونت در بروز هیدروسل دخیل نیست وضربه مسبب هیروسل شده .

4- سرطان یا تومور های بیضه

سرطان بیضه ممکنه باعث ایجاد هیدروسل بشه که در این صورت بیضه باید به دقت بررسی و نمونه برداری انجام بشه.

5- عمل جراحی

گاهی در عمل‌های جراحی که روی دستگاه تناسلی مرد یا روی بیضه‌ها انجام می‌شه، ممکنه عروق لنفاوی آسیب ببینه و در اثر تجمع لنف، هیدروسل به وجود بیاد.

6- بسته نشدن کانال بیضه

هیدروسل ارتباطی حتی در سنین بالای 40 سال هم ممکنه رخ بده. زمانی که کانال بیضه بعد از نزول بیضه بسته نشه، باعث می‌شه که مایع شکم به کیسه بیضه منتقل بشه. بسته شدن و یا بسته نشدن کانال بیضه و کیسه بیضه دو نوع هیدروسل رو ایجاد می‌کنه.
نوع غیر ارتباطی : زمانی رخ میده که کانال ورود بیضه و کیسه بسته بشه ولی مایعی که در اطراف بیضه باقی مونده، جذب نشه. این مایع معمولا در عرض یک سال جذب میشه.
نوع ارتباطی : اگر راه ورود بیضه بسته نشه و مایع داخل شکم بتونه به اطراف بیضه وارد و خارج بشه، در این صورت نوع ارتباطی هیدروسل ایجاد میشه.

علائم هیدروسل

• احساس سنگینی در بیضه
• بدشکلی در بیضه
• مشکل در راه رفتن( در مواردی که خیلی بزرگ باشد )
• درد، تورم و قرمزی پوست بیضه
• فشار در قاعده آلت تناسلی

تشخیص هیدروسل

• پزشک تشخیص هیدروسل را با یک معاینه فیزیکی آغاز می کند که شامل اقدامات زیر است:
• بررسی حساسیت به درد در کیسه بیضه بزرگ شده
• اعمال فشار بر شکم و کیسه بیضه برای بررسی فتق کشاله ران (بیرون زدگی قسمتی از روده از کشاله ران به علت ضعف دیواره شکمی). سرفه کردن و زور زدن نیز برای بررسی این وضعیت از بیمار درخواست می شود.
• تاباندن نوری بر روی کیسه بیضه (ترانس لومیناسیون). در صورت ابتلا به بیماری هیدروسل (کودک یا بزرگسال) مایع شفافی در اطراف بیضه دیده می شود. در صورت وجود مایع پزشک به خوبی نمی تواند بیضه را لمس کند و همچنین نور از کیسه بیضه عبور کرده و فضای داخل را روشن میکند. در صورتی که تورم کیسه بیضه در اثر تومور جامد ایجاد شده باشد، نور نمیتواند تصویر واضحی از داخل ایجاد کند.
• آزمایش های ادرار و خون برای تعیین وجود عفونت برای مثال اپیدیدیمیتس
• سونوگرافی برای کنار گذاشتن وجود فتق، تومور بیضه یا سایر عواملی که موجب تورم کیسه بیضه می شوند.

درمان هیدروسل در نوزادان

به طور معمول هیدروسل در کودکان تا قبل از یک سالگی از بین می‌رود. اگر بعد از این زمان همچنان هیدروسل وجود داشته باشد، پزشک شما را به یک متخصص اورولوژی ارجاع خواهد داد. درمان هیدروسل در کودکان بر اساس نوع هیدروسل متفاوت است.

درمان هیدروسل غیر ارتباطی

در این نوع از هیدروسل دلیلی برای صبر کردن و تحت نظر گرفتن بیمار وجود ندارد .جراح اورولوژیست با ایجاد یک برش بر روی کیسه بیضه، مایع درون آن را تخلیه کرده و سپس لایه‌های این کیسه را بخیه می‌زند. بیمار معمولا در همان روز ترخیص می‌ شود.

درمان هیدروسل ارتباطی

در این نوع از هیدروسل، پزشک فرزند شما را تا یک سالگی تحت نظر می‌گیرد چرا که در بسیاری از موارد، مایع تجمع یافته در کیسه بیضه تا قبل از این سن جذب شده و هیدروسل رفع می‌شود. اگر بعد از یک سالگی همچنان بهبودی حاصل نشد، فرزند شما به جراحی نیاز خواهد‌ داشت. چرا که به دلیل باز بودن مجرای بین کیسه بیضه و حفره شکمی، بهبودی خود‌ به‌ خودی بعد از یکسالگی حاصل نخواهد شد. برای درمان این نوع از هیدروسل بیمار به اتاق عمل منتقل شده و اورولوژیست، جراحی بستن مسیر مورد نظر را انجام می‌دهد.

درمان هیدروسل در بزرگسالان

در افراد بزرگسال که تشخیص هیدروسل داده شده، بهتره که درمان جراحی هیدروسلکتومی انجام بشه. قبل از درمان جراحی هیدروسل می‌شه مایع داخل کیسه بیضه را یکبار با سرنگ جهت انجام آزمایش تخلیه کرد.

هیدروسل و درمان آن با هیدروسلکتومی

میشه گفت بهترین درمان برای هیدروسل جراحیه. بهتره در عمل هیدروسلکتومی، عروق لنفاوی بیضه دست نخورده باقی بمونه چرا که در غیر این صورت عمل جذب مایعات اطراف بیضه هم مختل شده و مشکلات بعدی رو ایجاد می‌کنه.
برای جراحی ترمیم هیدروسل به بیماران بیهوشی عمومی داده می شود. اگر هیدروسل بدون عارضه باشد، پزشک یک برش مستقیم در کیسه بیضه ایجاد می کند ومایعات از کیسه بیضه خارج می شوند و کیسه هیدروسل برداشته می شود، در نهایت برش ایجاد شده با بخیه بسته می شود.
اگر عوارضی مانند وجود فتق مغبنی وجود داشته باشد، بجای برش روی کیسۀ بیضه ، شکاف جراحی در ناحیه کشاله ران ایجاد می شود. این روش همزمان با اصلاح هیدروسل، به پزشک اجازه می دهد فتق یا سایر عوامل دیگر را نیزترمیم کند.

آیا جراحی هیدروسل باعث ناباروری، اختلال نعوظ یا کاهش تستسترون می شود؟

هیدروسل به‌‌ طور طبیعی سبب ناباروری نخواهد شد؛ اما اگر با عوامل دیگری همراه باشد ناباروری را به‌ دنبال خواهد داشت. وجود عفونت یا توده در بیضه سبب ایجاد مشکل در عملکرد اسپرم‌ها می‌گردد. با این حال، اگر تورم کیسه بیضه را تجربه می کنید، به پزشک مراجعه کنید تا شرایط جدی تری را که می تواند منجر به ناباروری مردان از طریق کاهش تستوسترون یا اختلال نعوظ شود، رد کند.

برای درمان هیدروسل کی به پزشک مراجعه کنیم؟

زمانی که خودتان و یا کودکتان بزرگی وتورم بیضه را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید.این امر بسیار مهم است که سایرعللی که ( غیر از هیدروسل ) باعث تورم بیضه میشوند کنار گذاشته شوند.به طور مثال ممکن است هیدروسل با ضعف عضلات جدار شکم همراه باشد و این مسئله منجر به فتق مغبنی گردد.

عوارض هیدروسل

هیدروسل اکثراً هنگام تولد وجود داشته و حداقل 5 درصد پسران تازه متولد شده هیدروسل دارند. احتمال داشتن هیدروسل در نوزادان زودرس ( نارس ) بیشتر است. عوامل خطر برای ایجاد هیدروسل در طول زندگی عبارتند از:

• صدمه یا التهاب قسمت بیرونی کیسه بیضه
• عفونت از جمله عفونت مفاربتی جنسی

• آیا آسیب دیدن بیضه باعث ناباروری مردان می گردد تاریخ انتشار : 1402-11-08تاریخ بروز رسانی : 1402-12-19
• عفونت بیضه یا اپیدیدیمیت؛ علل و درمان آن تاریخ انتشار : 1403-02-21تاریخ بروز رسانی : 1403-03-02