اثرات مشکلات و اختلالات هورمونی در ناباروری مردان

هورمون ها پیام رسان های شیمیایی درون بدن هستند که به تنظیم سیستم های بدن انسان مانند هضم، متابولیسم، خلق و خو، استرس و حتی تولید مثل کمک می کنند. گاهی اوقات، حتی تغییرات جزئی در هورمون ها وعدم تعادل بین آنها می تواند بر فرآیندهای بدن تاثیرسوء بگذارد.

انواع مشکلات هورمونی در مردان

تستوسترون به همراه سایر هورمون‌ها مانند کورتیزول، انسولین و هورمون‌های تیروئید، هورمون اصلی مردانه در نظر گرفته می‌شود. عدم تعادل در هر یک از این هورمون ها ممکن است منجر به هر یک از 4 نوع اصلی عدم تعادل هورمونی در مردان شود.
آندروپوز: سطوح پایین تستوسترون می تواند باعث آندروپوز شود که به عنوان یائسگی مردانه شناخته می شود.
خستگی آدرنال؛ سطح بالای کورتیزول( هورمون استرس ) می تواند باعث خستگی آدرنال شود که اغلب ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استرس است .
کم کاری تیروئید: درکم کاری غده تیروئید که هورمون های تیروئید کمتر ترشح می شود، می تواند باعث کاهش میل و توانائی جنسی شود .
پرکاری تیروئید: پرکاری غده تیروئید نیزمی تواند متابولیسم را افزایش دهد و سطوح بالایی از هورمون تیروئید تولید کند . در اینجا نیز قدرت باروری و توانائی جنسی کاهش می یابد .

علائم مشکلات هورمونی مردان

همه افراد در طول زندگی خود دچار نوسانات هورمونی می شوند. این مشکلات هورمونی ممکن است زمانی رخ دهد که سیستم غدد درون ریز عملکرد مطلوبی نداشته باشد. علائم عدم تعادل هورمونی می تواند شبیه به اثرات طبیعی پیری باشد، بنابراین همیشه تشخیص آن آسان نیست. انجام آزمایشهای تشخیص زودرس و پیشگیرانه برای عدم تعادل هورمونی مهم است.
از علائم مشکلات هورمونی در ناباروری مردان می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
• تعریق زیاد
• تغییر در حساسیت به گرما و سرما
• خشکی پوست یا بثورات پوستی
• تغییر در ضربان قلب و فشار خون
• تحریک پذیری، اضطراب، افسردگی
• افزایش تشنگی و تکرر ادرار
• استخوان های شکننده یا ضعیف
• خستگی طولانی مدت و بی دلیل
• ریزش مو
• اختلال در نعوظ
• کاهش میل جنسی
• از دست دادن یا کاهش حافظه
• کاهش یا ازدست دادن توده عضلانی
• کاهش پارامترهای مایع منی ( کاهش تعداد اسپرم ، کاهش تحرک و افزایش اسپرمهای ابنورمال )

تشخیص اختلالات هورمونی مردان نابارور

آزمایشهای هورمونی برای ناباروری ، سطح هورمون‌ها در خون و عدم تعادل در هورمون‌ها را بررسی می‌کند. سطوح بیش از حد یا کمتر ازحد نرمال هورمون های باروری مردانه ممکن است بر باروری تاثیر منفی بگذارد یا نشان دهنده شرایط پزشکی خاصی باشد که می تواند بر توانایی فرد برای باردار شدن تاثیرسوء بگذارد. در نتیجه، انجام آزمایش عدم تعادل هورمونی هنگام تلاش برای بارداری می‌تواند به شناسایی دلایلی که ممکن است در بارداری مشکل ایجاد می‌کند، کمک کند.
اگر فردی با ناباروری به پزشک مراجعه کند ، احتمالاً پزشک برایش آزمایش FSH و LH وتستوسترون و پرولاکتین خواهد نوشت .

اختلالات هورمونی مردان نابارور کدامند؟

در زیر لیستی از اختلالات هورمونی که می توانند باروری مردان را مختل کنند آورده شده است:

• هیپرپرولاکتینمی

پرولاکتین، هورمونی است که با مادران شیرده مرتبط است ، که در 10 تا 40 درصد از مردان نابارور اختلال پیدا میکند . افزایش خفیف سطح پرولاکتین هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، اما افزایش بیشتر هورمون ، تولید اسپرم را کاهش داده، میل جنسی را کاهش می دهد و ممکن است باعث ناتوانی جنسی هم بشود.
این وضعیت به خوبی به داروی کابرگولین یا پارلودل (بروموکریپتین) پاسخ می دهد.

• کم کاری تیروئید

سطوح پایین هورمون تیروئید می تواند باعث کاهش کیفیت مایع منی وعملکرد ضعیف بیضه ها شود و ممکن است میل جنسی را هم مختل کند. این اتفاق ممکن است ناشی از رژیم غذایی سرشار از ید باشد. کاهش مصرف ید یا شروع درمان جایگزینی هورمون تیروئید می تواند تعداد اسپرم را افزایش دهد. این وضعیت تنها در 1 درصد از مردان نابارور دیده می شود.

• هیپرپلازی مادرزادی آدرنال ( غده فوق کلیه )

زمانی رخ می دهد که غدۀ هیپوفیز بدنبال افزایش سطح آندروژن های آدرنال سرکوب شود و هورمونها را کمتر ترشح کند . علائم آن شامل کم شدن تعداد اسپرم، افزایش تعداد سلول‌های اسپرم نابالغ و کاهش تحرک سلول‌ های اسپرم است . با درمان جایگزینی کورتیزون درمان می شود . این وضعیت تنها در 1 درصد از مردان نابارور دیده می شود.

• هیپوگنادوتروپیک هیپوگناد یسم

کاهش میزان LH و FSH، این وضعیت رشد اسپرم را متوقف می کند و باعث از بین رفتن تدریجی سلول های زایا از بیضه ها می شود. همچنین باعث تخریب لوله های اسپرم ساز و سلول های لیدیگ (تولید کننده تستوسترون) می شود. ممکن است با داروی سیروفن درمان شود. با این حال، اگر تمام سلول‌های زاینده قبل از شروع درمان از بین بروند، ممکن است مرد برای همیشه نابارور باشد.

• پان هیپو پیتو تافیسم

نارسایی کامل غده هیپوفیز، باعث کاهش هورمون رشد، هورمون محرک تیروئید و سطوح LH و FSH می شود. علائم عبارتند از: بی حالی، ناتوانی جنسی، کاهش میل جنسی، از دست دادن ویژگی های جنسی ثانویه و بیضه های غیر طبیعی کوچک . مصرف مکمل هورمون های از دست رفته هیپوفیز، ممکن است توان بدنی را بازیابی کند و هورمونی به نام hCG ممکن است تولید تستوسترون و اسپرم را تحریک کند.

کدام هورمونها تاثیر بیشتری در باروری مردان دارند؟

تعادل مناسب هورمون های زیر برای دستیابی به باروری طبیعی لازم است. هریک نقش خود را در فرآیند تولید مثل ایفا می کند و اگر در سطح طبیعی خود نباشد می تواند خللی را در کل سیستم ایجاد کند.

• تستوسترون

تستوسترون بر میل جنسی، رشد مو، عملکرد نعوظ، توده عضلانی، توزیع چربی و تولید اسپرم تاثیر می گذارد.

• هورمون محرک فولیکول (FSH)

FSH تولید اسپرم را تحریک می کند.

• هورمون لوتئینیزه کننده (LH)

LH بیضه ها را برای تولید تستوسترون تحریک می کند.

• پرولاکتین (PRL)

سطوح بالای پرولاکتین می تواند بر عملکرد بیضه از جمله تستوسترون و تولید اسپرم تاثیر بگذارد و بر توانایی فرد برای دستیابی به نعوظ تاثیر بگذارد.

• استروژن

در مردان، تستوسترون با افزایش سن به استروژن تبدیل می شود. در برخی موارد، سطح استروژن ممکن است خیلی بالا باشد، به این معنی که شما تستوسترون کافی برای حمایت از تولید اسپرم کافی برای حفظ باروری طبیعی ندارید.

• هورمون محرک تیروئید (TSH)

TSH توسط غده هیپوفیز به منظور تحریک تولید هورمون های T3 و T4 توسط تیروئید تولید می شود.

• هورمون های تیروئید (T3 و T4)

اگر هورمون‌های تولیدکننده تیروئید T3 و T4 تعادل نداشته باشند، ممکن است کیفیت ضعیف مایع منی، تعداد اسپرم کم، اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی و کاهش عملکرد بیضه‌ ها را تجربه کنید.

درمان اختلالات هورمونی مردان نابارور

مردان ممکن است سطوح پایین و غیر طبیعی هورمون های باروری ضروری به نام هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) از غده هیپوفیز داشته باشند که برای تولید و تکامل اسپرم مورد نیاز است و همچنین ممکن است سطح تستوسترون خون کمتر از حد طبیعی باشد. این مردان احتمالاً به گنادوتروپین، داروهای باروری تزریقی که حاوی FSH، LH و hCG هستند، پاسخ خوبی نشان خواهند داد، در نتیجه هورمون از دست رفته را دوباره جایگزین می‌کنند و بیضه‌ها را به سمت تولید اسپرم هدایت می‌کنند. از آنجایی که کلومیفن و تاموکسیفن معمولا ترشح FSH و LH را از مغز مردان تحریک می کنند، اگر مردی نتواند FSH یا LH بسازد، کلومیفن و تاموکسیفن به عنوان یک داروی باروری بی اثر نخواهد بود.
هنگامی که سطح هورمون طبیعی است، اما تولید اسپرم کم است، استفاده از کلومیفن، تاموکسیفن یا آناستروزول (مشابه لتروزول) ممکن است با افزایش تولید FSH و LH توسط مغز به بهبود تولید اسپرم کمک کند و در نتیجه بیضه ها را برای تولید اسپرم تحریک کند. کلومیفن یا تاموکسیفن می‌تواند به‌عنوان عوارض جانبی، اثر افسردگی بر خلق و خوی مردان داشته باشند.
مردانی که سطوح بالا و غیرطبیعی هورمون‌های FSH و LH و غلظت پایین اسپرم دارند، احتمالاً دچار کاهش ذخیره بیضه شده‌اند. در این شرایط، مغز فرد هورمون های باروری را با حداکثر میزان ترشح می کند. استفاده از کلومیفن، آناستروزول و گنادوتروپین بعید است که باعث افزایش عملکرد بیضه و تولید اسپرم بهتر شود. درمان IVF با تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI) احتمالا بهترین فرصت را برای داشتن فرزند فراهم می کند.
مردان با سطوح بالای پرولاکتین، سطوح پایین هورمون تیروئید (کم کاری تیروئید) و ناهنجاری های ژنتیکی که باعث ایجاد تومورهای آدرنال می شوند، می توانند منجر به کاهش سطح هورمون FSH از غده هیپوفیز در مغز شوند و عملکرد بیضه ها را در تولید اسپرم با شکست مواجه کنند. این بیماران به داروهای کابرگولین که ترشح پرولاکتین را کاهش می دهند یا لووتیروکسین که باعث افزایش میزان هورمون تیروئید می‌شود، پاسخ بسیار مطلوبی نشان می‌دهند. تومورهای آدرنال ممکن است با درمان استروئیدها ( پردنیزولون ) پسرفت کنند، اما بهبود کیفیت مایع منی قطعی نخواهد بود.

پیشگیری از اختلالات هورمونی مردان نابارور

نا باروری مردان همیشه قابل پیشگیری نیست. با این حال، می توانید سعی کنید از برخی از علل شناخته شده ناباروری مردان جلوگیری کنید. به عنوان مثال:

• نکشیدن سیگار
• محدود کردن مصرف الکل یا خودداری از آن
• حفظ وزن سالم
• عدم انجام عمل وازکتومی
• خودداری از مواردی که منجر به گرمای طولانی مدت بیضه ها می شود.
• کاهش استرس
• خودداری از قرار گرفتن در معرض آفت کش ها، فلزات سنگین و سایر سموم

بهترین متخصص اختلالات هورمونی مردان نابارور

هر پزشک تخصص متفاوتی دارد و می تواند گزینه های درمانی متفاوتی را ارائه دهد. شما می توانید با مشورت با متخصصین مختلف ( متخصص غدد ، ارولوژی ) بهترین مراقبت ممکن را برای مشکل باروری خود داشته باشید.
در حالی که اورولوژیست ها و متخصصین غدد دو نوع از رایج ترین پزشکانی هستند که اختلالات هورمونی مردان نابارور را درمان می کنند. هر دوی آنها در تشخیص و درمان شرایط مختلف که باعث مشکلات باروری می شوند، تجربه دارند.
اما، اگر مطمئن نیستید که با کدام نوع دکتر مشورت کنید، بهترین گزینه این است که با پزشک مراقبت‌های اولیه خود (پزشک خانواده) صحبت کنید که می تواند به شما کمک کند تا بفهمید که به چه متخصصی باید مراجعه کنید.

• ناباروری مردان از علل تا درمان تاریخ انتشار : 1402-11-02تاریخ بروز رسانی : 1402-12-13
• انواع روشهای تشخیص ناباروری در مردان تاریخ انتشار : 1402-11-11تاریخ بروز رسانی : 1402-12-01
• آیا استرس و اضطراب باعث ناباروری مردان می شود تاریخ انتشار : 1403-01-24تاریخ بروز رسانی : 1403-02-06
• آزمایشات تشخیص ناباروری در مردان تاریخ انتشار : 1399-11-04تاریخ بروز رسانی : 1402-11-29
• دانستنیهای کلومیفن ، لتروزل و دوفامد تاریخ انتشار : 1401-01-08تاریخ بروز رسانی : 1403-02-06